We Wrocławiu odbyły się wyjątkowe obchody 60. rocznicy Orędzia pojednania. Rozpoczęły się od wspólnej konferencji prasowej przedstawicieli Episkopatu Polski i Niemiec. – Spotykamy się po 60 latach od wystosowania Listu biskupów polskich do niemieckich, autorstwa mojego poprzednika kard. Bolesława Kominka, jak i odpowiedzi niemieckich biskupów. Z perspektywy czasu wiemy, jak mocno uformowały one późniejszą zjednoczoną Europę i jak wpłynęły na jej obecny kształt. Widzimy, że orędzie polskich biskupów było w pewnym sensie wizjonerskie i wyprzedziło swoje czasy. Wierzę, że może nadal oddziaływać nie tylko na sąsiednie wobec siebie narody polski i niemiecki, ale na cały Stary Kontynent, który dzisiaj potrzebuje pokoju, prawdziwego dialogu i jedności opartej na uniwersalnych wartościach chrześcijańskich – mówił abp Józef Kupny, wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.

Arcybiskup Kupny przypomniał, że to właśnie z Wrocławia wyszła iskra pojednania polsko-niemieckiego: – My swoją obecnością dzisiaj ją kontynuujemy. Po 60 latach od wymiany listów między biskupami ze słynnym zdaniem „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”, pragniemy odnowić tę ideę inspirowaną Ewangelią, którą tak odważnie zaledwie 20 lat po II wojnie światowej zaproponowali autorzy listów. Nie jest to idea abstrakcyjna, ale możliwa do osiągnięcia naszym codziennym wysiłkiem. Pomaga nam ona spojrzeć na drugiego człowieka oczami Jezusa, pełnymi zrozumienia i miłości.

– Jestem pewny, że wymiana listów z 1965 r., którą biskupi polscy zaczęli zadziwiająco odważną inicjatywę, powinna być dla nas ożywczą inspiracją na drodze pogłębiania współistnienia naszych narodów i całego naszego kontynentu. Świętujemy dziś 60. rocznicę tego kamienia milowego europejskiej historii Kościoła – mówił podczas konferencji przewodniczący Konferencji Episkopatu Niemiec bp Georg Bätzing.

Arcybiskup Tadeusz Wojda, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, wskazywał na duchowy wymiar orędzia sprzed 65 lat. – Był to gest prorocki, niosący ogromną moralną siłę – mówił. – Chrześcijaństwo nie ucieka od historii, ale ją przemienia, nie zakłamuje prawdy, ale ją przekracza – dodawał. Podkreślił, że orędzie pozwoliło sąsiednim narodom patrzeć na siebie nie jak na sprawców i ofiary, ale jak na sąsiadów, którzy chcą wspólnie budować przyszłość.

Odwaga wyciągniętych rąk nadal aktualna

Biskupi z Polski i Niemiec złożyli kwiaty pod pomnikiem kard. Bolesława Kominka, inicjatora i autora Orędzia pojednania. W uroczystości wzięli udział także przedstawiciele władz Polski i Niemiec. – Pojednanie to nie przeszłość ale przyszłość – podkreślał przy pomniku swojego poprzednika abp Józef Kupny. – Chciałbym wyraźnie zaznaczyć, że to właśnie Chrystusowe przebaczenie jest tym, co Kościół wciąż może a nawet powinien proponować światu. Skarbem, którego jesteśmy depozytariuszami, a którego absolutnie nie możemy zachować tylko dla siebie. Dzisiejsze uroczystości są jednym z elementów dzielenia się tym skarbem z innymi. Wierzę, że idea pojednania oparta na Chrystusie ma niesłabnąca moc, by zmieniać serca w naszych sąsiednich narodach, ale także w pozostałej części Europy – przekonywał metropolita wrocławski.

– Trzeba przyznać, że podobnie jak orędzie 60 lat temu spotkało się z ostrym atakiem komunistycznych władz, tak i dzisiaj to przesłanie może budzić sprzeciw, kontrowersje czy niezrozumienie. Mimo to nie rezygnujmy z jego głoszenia, z utrwalania go swoimi codziennymi wyborami, decyzjami i postawą. W ten sposób tworzymy sztafetę pokoleń opartą na prawdzie i realnym przebaczeniu – tłumaczył abp Kupny.

Bardzo ważnym punktem obchodów była Eucharystia w katedrze wrocławskiej, której przewodniczył abp Tadeusz Wojda, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, a koncelebrowali ją biskupi i kardynałowie z Polski i Niemiec wraz z nuncjuszem apostolskim abp. Antonio Filipazzi. Przewodniczący Polskiego i Niemieckiego Episkopatu podpisali wspólnie oświadczenie „Odwaga wyciągniętych rąk”, nawiązujące do Orędzia pojednania – „Przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Ta szczera i pełna nadziei prośba nie należy do przeszłości. Kieruje nami również dzisiaj i musi być naszym programem także w przyszłości – czytamy w dokumencie.

Homilię podczas Eucharystii wygłosił bp Georg Bätzing. Przewodniczący Konferencji Episkopatu Niemiec zauważył, że wobec ogromu zła II wojny światowej rodzi się pytanie, czy pojednanie jest w ogóle możliwe, czy nie jest tylko pobożnym życzeniem. Odpowiedzią jest List biskupów polskich do biskupów niemieckich. – Świętujemy dziś wydarzenie, które miało miejsce zaledwie 20 lat po masowej śmierci i masowych mordach II wojny światowej. Kiedy rany były jeszcze otwarte, wydarzyło się coś, co do dziś wywołuje w nas, Niemcach, wstyd, a jednocześnie daje nadzieję: biskupi polscy zwrócili się w orędziu do swoich niemieckich braci – a w pewnym sensie także do narodu niemieckiego. Nie wystąpili oni jako moralni sędziowie, co byłoby zrozumiałe. Napisali natomiast niezapomniane słowa: „Wyciągamy do Was, siedzących tu, na ławach kończącego się Soboru, nasze ręce oraz przebaczamy i prosimy o przebaczenie”. Nie jest to przejaw słabości, ale siły Ewangelii. Słowa te padły jak promień światła w czasach, gdy większość Niemców była jeszcze daleka od zmierzenia się z rozmiarem zbrodni popełnionych przez ich kraj – podkreślał bp Bätzing.

– Rocznica, którą dziś obchodzimy, nie jest tylko dniem pamięci o wielkim wydarzeniu z przeszłości. Jest to również dzień, w którym potwierdzamy nasze zobowiązanie do działania na rzecz pojednania – zaznaczał bp Bätzing.

Prosimy dzisiaj o odwagę wyciągniętych rąk

W ramach obchodów 60. rocznicy Orędzia pojednania w Muzeum Archidiecezjalnym we Wrocławiu otwarta została wystawa „Pojednanie dla Europy”, przygotowana przez Centrum Historii Zajezdnia, na której można zobaczyć m.in. oryginał Listu biskupów polskich do biskupów niemieckich. W kościele NMP na Piasku odbyła się także modlitwa Taize chrześcijan różnych wyznań, którą poprowadzili bracia ze Wspólnoty Taize. – Na ikonie, która stoi przy ołtarzu, widzimy Chrystusa Przyjaciela, który obejmuje drugą osobę. Bóg, który wyciąga do nas rękę. O to prosimy dzisiaj – o odwagę wyciągniętych rąk – mówił podczas modlitwy bp Maciej Małyga.

W czasie drugiego dnia obchodów w auli Papieskiego Wydziału Teologicznego dyskutowano o historii Orędzia pojednania, jego wartości i inspiracji dla potomnych podczas międzynarodowej konferencji naukowej. Wśród prelegentów znalazł się m.in. prof. Norman Davis, który z powodu choroby połączył się z uczestnikami on--line. Wydarzenie zgromadziło wielu gości z Polski i Niemiec, historyków, naukowców, teologów, a także studentów i młodzież.