Związany z uroczystością Narodzenia NMP trwający od 6 do 8 września Wielki Odpust Wiślicki zainauguruje cykl stałych modlitw za Ojczyznę w wiślickim sanktuarium. Będzie to zarazem zapoczątkowanie obchodów stulecia reaktywowania kapituły wiślickiej – jednej z najstarszych w Polsce.

Odpust zupełnie wyjątkowy

Wielki Odpust Wiślicki, łączony z poświęceniem ziarna, ma wielowiekową tradycję – bywali na nim królowie i możnowładcy.

Szczegóły tegorocznych obchodów wyjaśnia ks. Andrzej Waligórski, proboszcz i kustosz w Wiślicy. Pierwszy dzień odpustu, 6 września, zaplanowano jako Środę z Janem Pawłem II, z Mszą św. w intencji chorych i cierpiących, połączoną z sakramentem namaszczenia chorych oraz ucałowaniem relikwii św. Jana Pawła II. 7 września to Czwartek ze Stefanem Wyszyńskim; będzie Msza św. w intencji Ojczyzny o błogosławieństwo dla Polski i Polaków, połączona z ucałowaniem relikwii bł. kard. Stefana Wyszyńskiego. – Relikwie Prymasa posiadamy od roku. To on w 1966 r. dokonał koronacji Matki Bożej Łokietkowej w Wiślicy, przy udziale ponad 40 tys. wiernych i pielgrzymów, pomimo przeszkód ze strony władz. Dla prymasa kwestie związane z polskością, Ojczyzną były priorytetowe – mówi ks. Waligórski. – Tutaj, na naszych terenach, rodziło się chrześcijaństwo, wiążą się one z początkami naszej tożsamości, dlatego chcemy wprowadzić comiesięczne Msze św. za Ojczyznę – zapowiada.

8 września, w uroczystość Narodzenia NMP, odbędą się centralne uroczystości Wielkiego Odpustu Wiślickiego, z Eucharystią pod przewodnictwem bp. Jana Piotrowskiego, łączoną z poświęceniem ziarna siewnego, konferencją maryjną, przybyciem pielgrzymek z okolicznych parafii czy dekanatów (od lat pieszo wędrowano np. ze Skalbmierza). Wydarzenie zakończy koncert pieśni maryjnych w ramach Świętokrzyskich Dni Muzyki Dawnej.

8 września zostaną także zainaugurowane obchody Roku Jubileuszowego Stulecia Kapituły Wiślickiej. Jej prepozytem jest obecnie ks. prof. dr hab. Przemysław Kantyka. Nastąpi wówczas wprowadzenie nowych kanoników, mianowanych przez biskupa kieleckiego. Jak dodaje ks. Waligórski, w ramach obchodów stulecia będą się odbywały wydarzenia naukowe przypominające historię reaktywowanej kapituły wiślickiej oraz towarzyszące im projekty artystyczne.

Rozwój kapituły wiślickiej, zaliczanej do jednej z najstarszych na ziemiach polskich, łączy się z rozkwitem miejscowej kolegiaty. Aż po czasy wczesnonowożytne kolegiata wiślicka zawsze wymieniana była na trzecim miejscu wśród wszystkich kapituł diecezji krakowskiej: po katedralnej i kolegiackiej sandomierskiej. Powstała ona w drugiej połowie XII w. Od 1214 r. znani są z imienia jej członkowie, z 1229 r. pochodzi najstarsza znana pieczęć kapituły. W 1819 r. kolegiata i kapituła zostały skasowane. 105 lat musiało minąć, aby po odbudowie ze zniszczeń wojennych z 1915 r. i dzięki staraniom bp. Augustyna Łosińskiego, Stolica Apostolska przywróciła kościołowi w Wiślicy tytuł kolegiaty. Instalacja nowych kanoników odbyła się 7 września 1924 r.

Stacja dla pielgrzymek

Od końca czerwca do połowy sierpnia przez Wiślicę przechodzi 13 (!) pielgrzymek, co dla niewielkiej, liczącej ok. 2 tys. wiernych, parafii stanowi ogromny wysiłek. – To tysiące osób, które należy nakarmić, zapewnić im nocleg, dobrze przyjąć – opowiada proboszcz. Pomagają m.in. strażacy. Właśnie przed bazylikę wiślicką zajechała rowerowa pielgrzymka rzeszowska w drodze na Jasną Górę. Wstępują na modlitwę, z napotkanymi ludźmi dzielą się swoim entuzjazmem wiary. Na ich spotkanie wychodzi Proboszcz i ks. Daniel Zadorski, który opowiada o dziejach Wiślicy. Chwila modlitwy, zwiedzanie, pamiątkowe zdjęcia. W imieniu pielgrzymów dziękuje ks. Stanisław Szcząchor, proboszcz z Dąbrowy. – I tak tu mamy na co dzień – komentują księża z Wiślicy. Od 42 lat właśnie stąd wyrusza Kielecka Piesza Pielgrzymka na Jasną Górę, bo tutaj – co często podkreśla bp Jan Piotrowski – rodziło się chrześcijaństwo. W Wiślicy organizowane są czerwcowe Diecezjalne Spotkania Młodzieży, także w nawiązaniu do motywów historycznych, do postaci Cyryla i Metodego, do Legendy Panońskiej. W tym roku do Wiślicy „przypłynęły” łodzią relikwie Krzyża Świętego i był to symboliczny gest.

Sztuka w miejscach niezwykłych

Historyczne zabytki najwyższej klasy, dzieła sztuki i architektury, które na każdym kroku spotykamy w Wiślicy, zobowiązują także do zachowania określonego poziomu propozycji z zakresu kultury. Doroczny Międzynarodowy Festiwal Muzyczny im. Krystyny Jamroz, Świętokrzyskie Dni Muzyki Dawnej, prawykonania utworów dotyczących choćby zabytków piśmiennictwa, wreszcie tuż obok – oferta Muzeum Archeologicznego (oddział Muzeum Narodowego) otwartego ponad rok temu – wszystko to powoduje, że duchowość Wiślicy musi być zespolona z dziedzictwem kulturowym tych niezwykłych miejsc. – Bazylika gości artystów polskich i zagranicznych z najwyższej półki – podkreśla ks. Waligórski. Mówi o renowacji organów, ale i o doskonałej akustyce w kościele.

Świadomi dziedzictwa

Wszystkie te kwestie kapłani pracujący w Wiślicy (obecni i poprzedni) starają się łączyć z codziennością duszpasterską. Bez świadomości wiernych co do walorów dziedzictwa historii i wiary nie byłoby ich ofiarności, niezbędnej do ratowania zabytkowej struktury Wiślicy, co dzieje się bez przerwy. – Nasi wierni są bardzo wyczuleni na te kwestie, to ofiarna, dobra parafia – podkreśla ks. Waligórski. W parafii jest mocne Grono Przyjaciół i Sympatyków WSD, funkcjonujące ze znajomością historycznego obrazu silnego kapłaństwa w Wiślicy. A to zobowiązuje – i 40 osób z Grona podejmuje aktywne działania. Ks. Sebastian Wojewski, wikariusz, prowadzi aktywną ok. 40-osobową scholę, a z kolei maturzyści są zaangażowaniu w wolontariat w Domu Długosza, w którym powołano muzeum parafialne. Zarówno Dom Długosza, jak i Muzeum Archeologiczne to tysiące turystów w skali roku, w tym np. z USA i Izraela, często wymagających, co też stawia określone zadania przed parafią.

Mnóstwo prac konserwatorskich realizuje się od lat; w ostatnim roku sfinalizowano remont okien witrażowych, dokończono prace przy dzwonnicy ufundowanej przez Długosza w XV w., została przeprowadzona renowacja posadzki w bazylice i otynkowana kaplica na cmentarzu. Sporo wysiłku i funduszy wymaga kościół filialny w Gorysławicach – aktualnie jest tam przygotowywane prezbiterium, gdy powróci z renowacji ołtarz św. Wawrzyńca. Większość tych działań jest dotowana z MKiDN, a także z funduszy wojewódzkiego konserwatora zabytków.

W Wiślicy powstaje trakt królewski, który połączy kolegiatę i grodzisko. Wzdłuż traktu staną odrestaurowane figury świętych i błogosławionych, fundowane na Diecezjalne Spotkania Młodzieży.

Ciekawe eksponaty, jak starodruki czy ornat – dar św. Jadwigi Królowej, przyciągają turystów do muzeum parafialnego, funkcjonującego od roku w historycznym Domu Jana Długosza, w pomieszczeniach, które parafia wiślicka przygotowała z własnych środków (do tego tematu wrócimy).

Turyści i pielgrzymi ciekawie spędzają czas w Wiślicy; ciekawie i owocnie, klękając przed wizerunkiem MB Uśmiechniętej, której niegdyś Łokietek powierzył sprawę zjednoczenia kraju. Czynią to także współcześni, wpisując prośby i podziękowania do Księgi Intencji, a zawieszane jako wota różańce są swoistą dokumentacją grup pielgrzymkowych, które trafiły w to wyjątkowe miejsce.