Pytanie czytelnika:
Czy grzechem śmiertelnym jest, kiedy myślę, że mam nieudane życie?

Podejmowanie refleksji nad swoim życiem jest oznaką ludzkiej dojrzałości. Człowiek ma zdolność myślenia z nadzieją lub lękiem o swojej przyszłości, wyrażania radości lub smutku z powodu tego, co dzieje się w teraźniejszości, oraz wspominania i oceniania tego, co już było. Wspomnienia prowadzą nas często do zadowolenia ze swojego życia albo do frustracji, którą wyrażamy na różne sposoby. Jednym z przejawów takiego niezadowolenia jest chęć cofnięcia czasu i zrobienia czegoś jeszcze raz. Człowiek nie może jednak cofnąć czasu. Nie ma zdolności przeżycia jakiegoś etapu swojego życia powtórnie. Trudno się zatem dziwić, że wielu wpada w rozpacz, gdy dokonuje rachunku sumienia ze swojego życia, które może być brutalnie oceniane jako nieudane. Nie dość, że niechciane wspomnienia i ocena swojego życia przyprawiają o smutek, to jeszcze może się pojawić myśl o grzechu śmiertelnym z powodu niezadowolenia ze swojego życia.

Warto sobie w tym momencie przypomnieć, czym jest ten rodzaj grzechu, który dla kogoś niepotrzebnie może się stać powodem lęku w momencie, gdy oceni swoje życie jako nieudane. Grzech ciężki, czyli śmiertelny, niszczy w ludzkim sercu Bożą siłę miłości, bez której nie można się cieszyć życiem wiecznym. Ten, kto popełnia grzech śmiertelny, zrywa z Bogiem. Podczas gdy grzechy powszednie jedynie obciążają relację z Bogiem, grzech śmiertelny odcina od Boga, który jest Miłością (por. KKK 1852-1861, 1874). Proszę zauważyć, że celowo napisałem wyżej, iż myśl o grzechu śmiertelnym może się stać niepotrzebnie powodem lęku, ponieważ sama myśl o niechcianej utracie kontaktu z Bogiem, o niechcianym odcięciu się od miłości Bożej jest już zbawienną łaską. Również z łaski Bożej mamy zdolność podejmowania refleksji nad swoim życiem, niezależnie od tego, jakie by ono nie było i co by się w nim nie działo. W języku teologii taką refleksję nad swoim życiem nazywamy rachunkiem sumienia. Istnienie w nas sumienia przypomina, że człowiek jest stworzony na obraz i podobieństwo Boże i wciąż tęskni za całkowitym przylgnięciem do źródła swego istnienia, do Miłości. Z tej właśnie tajemniczej tęsknoty wyłania się z rachunku sumienia „wstyd” przed spotkaniem z Bogiem. Taka postać rzeczy nie powinna zatem podsycać frustracji w momencie oceny swojego życia, a wręcz przeciwnie.

Człowiek nie ma zdolności cofnięcia czasu, ale ma zdolność nowego spojrzenia na swoją przeszłość. Mistrzowie życia duchowego podpowiadają nam, w jaki sposób podejmować refleksję nad swoim życiem. Spojrzenia na całe życie dobrze jest się uczyć przez codzienne lub przynajmniej częste rachunki sumienia. Święty Ignacy Loyola twierdził, że nie możemy zaczynać tego rachunku inaczej, jak wdzięcznością Bogu za to, co dzięki Jego łasce otrzymaliśmy. Chodzi o to, żeby w pierwszej kolejności zachwycić się dobrem, które dla nas zaistniało, a dopiero następnie zastanowić się nad tymi sytuacjami, w których nie odpowiadamy życiem na miłość Boga albo coś było nie po naszej myśli. Tę zasadę codziennego rachunku sumienia warto przenieść do oceny swojego życia – nigdy nie zadręczać się tym, co nieudane i niechciane, bez wcześniejszej refleksji nad tym, co dobre i udane. Może się okazać, że to właśnie brak dziękczynienia i uwielbiania Boga za życie, dobro doprowadził do oceny życia jako nieudanego i zadręczania się. Czasami człowiek tak bardzo „nakręca się” tym wszystkim, co w życiu niechciane, że nie dostrzega ogromu dobra – tego, czym może się cieszyć, co otrzymał. Mówi się, że żyje się tylko raz, co oznacza, iż życie każdego człowieka jest niepowtarzalne. Każdy jest jedyny w swoim rodzaju. Kiedy uświadomimy sobie swoją niepowtarzalność i gdy w głębi serca odczujemy, że żyjemy tylko raz, nasze życie będzie traktowane przede wszystkim jako dobre i udane. O takim życiu świadczy w pewnym sensie pytanie, które wybrzmiało w nagłówku. Pragnienie uniknięcia grzechu śmiertelnego jest łaską Bożą.

Pytania do teologa prosimy przesyłać na adres: teolog@niedziela.pl .